De yama’s, de niyama’s, asana en pranayama zijn de eerste vier stappen van het achtvoudige yogapad van Patanjali. Vandaag volgt pratyahara..
In de asana’s proberen we beheersing te krijgen over ons lichaam. Met pranayma proberen we onze gedachten enigszins onder controle te brengen. Met pratyahara gaan we nog een stap verder. Pratyahara betekent het terugtrekken van de zintuigen. Hoe doen we dit? Kunnen we alles wat we waarnemen laten rusten of moeten we achter iedere zintuiglijke prikkel aanrennen? Laten we Savasana als voorbeeld nemen. Liggend in Savasana zijn onze zintuigen doorgaans nog steeds aan het werk. We nemen geluiden waar, geuren en vaak is er ook nog beweging achter de ogen. Is er een onverwacht geluid dan voelen we de behoefte om onze ogen te openen en te kijken waar dat geluid vandaan komt. En anders doen we een poging om dit geluid te plaatsen. Kortom: in Savasana zijn onze zintuigen ons nog steeds de baas. Hoe keren we dit om en worden wij de baas over onze zintuigen?
We kunnen geen beheersing krijgen over onze zintuigen als de gedachten door ons hoofd razen of als we vol emoties zitten. Daarvoor moeten we dus leren onze gedachten tot bedaren te brengen. Dat leert pranayama ons. Maar daarnaast hebben we een keuze: we hoeven onze zintuigen niet achterna te rennen. We kunnen iets waarnemen, zonder oordeel, zonder gedachte, zonder emotie. Hiervoor moet je leren leven zonder ‘herinnering’. Want de geur van vers gebakken brood doet ons denken aan dat lekkere brood. Voor je het weet is dat brood gekocht en hebben we die cake ook maar meegenomen. En voor je het weet zijn je gedachten afgedwaald naar een gevoel van lang geleden dat past bij deze geur. Zo werkt het ook voor de andere zintuigen.
Hoe kunnen we leven zonder die herinnering? Zijn we niet de persoon die we denken te zijn dankzij al onze herinneringen? Of kunnen we geheel blanco in het huidige moment stappen, in het nu, zonder enkel oordeel of gedachte? Kunnen we onze begeerten, verwachtingen omtrent het heden en de toekomst loslaten? Kunnen we gewoon zijn wie we zijn?
Iyengar zegt: ‘De yogi weet dat het pad tot bevrediging van de zinnelijke begeerten breed is maar tot vernietiging leidt, en dat zeer velen het volgen. Het pad van yoga is als de scherpe zijde van een scheermes, smal, moeilijk te betreden en er zijn weinigen die het vinden. De yogi weet dat de paden die tot verlossing of ondergang leiden, binnenin hemzelf liggen.
Namasté,
Majanka